คำพูดที่ว่าทักษะทางภาษาอยู่สมองซีกซ้าย ส่วนดนตรีและศิลปะอยู่สมองซีกขวา ไม่จริง 100% นะ กระบวนการสมองของเราทุกคนไม่ได้เป็นแบบนี้ทุกคน
สมองแบ่งออกเป็นสองซีก คือ สมองซีกซ้าย และ สมองซีกขวา (cerebral hemispheres) แต่ทั้งสองซีกไม่ได้เหมือนกันเสียทีเดียว แต่ละซีกทำหน้าที่ต่างกัน บางหน้าที่คาบเกี่ยวกันบ้าง แต่บางหน้าที่ก็เฉพาะเจาะจงที่สมองซีกเดียวเท่านั้น
“ทักษะการพูดและใช้ภาษา” เป็นหนึ่งในทักษะที่แยกออกมาอย่างเห็นได้ค่อนข้างชัด มีงานวิจัยและการทดลองมากมายที่พิสูจน์ให้เห็นข้อเท็จจริงนี้ (ฉันได้ไปทำการทดลองนี้กับตัวมาแล้วด้วย 😀 มีภาพด้านล่าง)
ส่วนหนึ่งของสมองซึกซ้ายมีบทบาทสำคัญด้านการผลิตภาษา (speech production) ขณะที่อีกส่วนหนึ่งของสมองซีกซ้ายเหมือนกันกลับควบคุมความเข้าใจภาษา (language comprehension) ส่วนแรกเรียกว่า “โบรคา” (Broca’s) ส่วนที่สองเรียกว่า “เวอร์นิเก” (Wernicke’s) จะเห็นว่าทักษะทางภาษาทั้งคู่ถูกควบคุมโดยสมองซีกซ้าย

ภาพจาก BzzAgent
แต่ไม่ใช่ทุกคนที่มีสมองเหมือนกัน!! สมองของบางคนควบคุมทักษะทางภาษาโดยสมองซีกขวา!!
เพราะการตรวจสอบว่าสมองซีกไหนกันแน่ของเราที่ควบคุมทักษะการใช้ภาษา (speech lateralization) ไม่ได้ทำกันง่ายๆ อาจต้องเปิดกะโหลกจิ้มดูในสมอง จะให้เปิดกะโหลกทุกคนออกมาดูเพื่อทำการทดลองก็ไม่ได้ นักวิจัยจึงทำการศึกษาข้อมูลสมองของผู้ป่วยที่สมองได้รับการกระทบกระเทือนต้องได้รับการผ่าตัด
ผลการตรวจสอบพบว่า ทักษะทางภาษาถูกควบคุมโดยสมองซีกซ้ายสูงถึง 70-95% ขณะที่อีก 5-30% ถูกควบคุมโดยสมองซีกขวา (หรืออาจจะทั้งสองซีก โดยมี corpus callosum เป็นตัวเชื่อม)

ภาพ Corpus Callosum จาก multiple sclerosis
แต่ใครจะไปรู้ว่ามือที่เราถนัด จะซ้ายจะขวา มีความเชื่อมโยงกับสมองทั้งสองซีกด้วย
นายแพทย์ศัลยกรรมด้านระบบประสาท (neurosurgeon) ชาวฝรั่งเศสชื่อ พอล โบรคา (Paul Broca) คนเดียวกับเจ้าของชื่อส่วนของสมองซึกซ้ายที่มีบทบาทสด้านการผลิตภาษา เสนอว่า “ส่วนของสมองที่ควบคุมความสามารถทางภาษาเชื่อมโยงในทางตรงกันข้ามกับมือข้างที่เราถนัด” สมองทางภาษาของคนถนัดมือขวาอยู่ด้านซ้าย ของคนถนัดมือซ้ายอยู่ด้านขวา แต่ทั้งนี้ในงานวิจัยช่วงหลังๆ พบว่าสมองทางภาษาของคนถนัดมือซ้ายอาจอยู่ด้านขวาหรือด้านซ้ายก็ได้
คนถนัดซ้ายแล้วจริงๆ มีสมองที่ลึกลับกว่าคนถนัดขวา และหากเป็นกรณีที่สมองทั้งสองควบคุมทักษะทางภาษาแล้วละก็อาจหมายความว่า เขาคนนั้นมีข้อได้เปรียบเชิงภาษามากมาย
การควบคุมการทำงานของสมองและมือข้างที่ถนัดยังมีผลต่ออารมณ์และการควบคุมการใช้อารมณ์ของสมอง ควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายด้วย เช่น หากความคิดของเราถูกควบคุมด้วยสมองซีกซ้าย เราจะใช้มือขวาถือโทรศัพท์และคุยโทรศัพท์ด้วยหูขวา และหากความคิดของเราถูกควบคุมด้วยสมองซีกขวา เราจะใช้มือซ้ายถือโทรศัพท์และคุยโทรศัพท์ด้วยหูซ้าย
คลิกที่นี่สำหรับบทความอื่นๆ เกี่ยวกับ สมอง ภาษา และความคิด
—
วันก่อนฉันไปสแกนสมองของเพื่อนมา ตรงตามนั้นด้วย เพื่อนฉันชื่อเอมม่า เป็นชาวเนเธอร์แลนด์ เอมม่าถนัดมือขวา และยกหูโทรศัพท์ด้านขวา จากข้อมูลนี้ควรสรุปได้ว่าสมองซีกซ้ายของเอมม่าควบคุมภาษาและความคิด จริงไหม?
ผลการตรวจสมอง (ใช้วิธี Functional Magnetic Resonance Imaging (fMRI)) ตรวจสอบการไหลเวียนของเลือด พบว่า “สมองซีกซ้ายของเธอมีบทบาทด้านภาษาและความคิด” จริงๆ ด้วยค่ะ
ไปตรวจครั้งนี้เลยได้รู้ทีเดียวเลยว่าสุขภาพสมองของเพื่อนเอมม่าคนนี้สมบูรณ์ดีมาก ไม่เป็นมะเร็ง ไม่มีเนื้องอก หายห่วง 🙂
คนถนัดซ้ายน่าจะอยากอ่านตอนต่อ 555
ไว้จะมาตามเป็นระยะๆ
เวลาที่หายไปคือ เรายุ่งมาก
เทอมนี้น้ำตาจะไหล ยุ่งไปอีกกก
สู้ๆ น้า จะจบแล้ว อีกนิดๆ 🙂
คนถนัดซ้ายแล้วจริงๆ มีสมองที่ลึกลับกว่าคนถนัดขวา และหากเป็นกรณีที่สมองทั้งสองควบคุมทักษะทางภาษาแล้วละก็อาจหมายความว่า เขาคนนั้นมีข้อได้เปรียบเชิงภาษามากมาย
> ยังไง ขอการขยายความต่อ 555
Corpus Callosum เรียกว่า CC นะ (จากภาพที่สอง) เชื่อมสมองทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน มันเป็นตัวส่งต่อความคิดซ้าย-ขวา ขวา-ซ้าย เช่น ความสามารถทางดนตรี (ที่อยู่ทางขวา) พอเป็นเพลงเกี่ยวโยงกับภาษา (ที่อยู่ด้านซ้ายของคนส่วนใหญ่) มันเชื่อมกันได้ด้วย CC แต่พอคนถนัดซ้ายที่มีสมองทางขวาควบคุมภาษา กระบวนการมันเลยอาจแตกต่างออกไป (มีมากกว่านี้ เคสผู้ป่วยจำนวนหนึ่งน่าสนมาก จะแปะให้เด้อค่า)