ถนัดซ้าย ถนัดขวา กับ สมอง ที่ต่างกัน

คำพูดที่ว่าทักษะทางภาษาอยู่สมองซีกซ้าย ส่วนดนตรีและศิลปะอยู่สมองซีกขวา ไม่จริง 100% นะ กระบวนการสมองของเราทุกคนไม่ได้เป็นแบบนี้ทุกคน

สมองแบ่งออกเป็นสองซีก คือ สมองซีกซ้าย และ สมองซีกขวา (cerebral hemispheres) แต่ทั้งสองซีกไม่ได้เหมือนกันเสียทีเดียว แต่ละซีกทำหน้าที่ต่างกัน บางหน้าที่คาบเกี่ยวกันบ้าง แต่บางหน้าที่ก็เฉพาะเจาะจงที่สมองซีกเดียวเท่านั้น

“ทักษะการพูดและใช้ภาษา” เป็นหนึ่งในทักษะที่แยกออกมาอย่างเห็นได้ค่อนข้างชัด มีงานวิจัยและการทดลองมากมายที่พิสูจน์ให้เห็นข้อเท็จจริงนี้ (ฉันได้ไปทำการทดลองนี้กับตัวมาแล้วด้วย 😀 มีภาพด้านล่าง)

ส่วนหนึ่งของสมองซึกซ้ายมีบทบาทสำคัญด้านการผลิตภาษา (speech production) ขณะที่อีกส่วนหนึ่งของสมองซีกซ้ายเหมือนกันกลับควบคุมความเข้าใจภาษา (language comprehension) ส่วนแรกเรียกว่า “โบรคา” (Broca’s) ส่วนที่สองเรียกว่า “เวอร์นิเก” (Wernicke’s) จะเห็นว่าทักษะทางภาษาทั้งคู่ถูกควบคุมโดยสมองซีกซ้าย 

ภาพจาก BzzAgent

แต่ไม่ใช่ทุกคนที่มีสมองเหมือนกัน!! สมองของบางคนควบคุมทักษะทางภาษาโดยสมองซีกขวา!!

เพราะการตรวจสอบว่าสมองซีกไหนกันแน่ของเราที่ควบคุมทักษะการใช้ภาษา (speech lateralization) ไม่ได้ทำกันง่ายๆ อาจต้องเปิดกะโหลกจิ้มดูในสมอง จะให้เปิดกะโหลกทุกคนออกมาดูเพื่อทำการทดลองก็ไม่ได้ นักวิจัยจึงทำการศึกษาข้อมูลสมองของผู้ป่วยที่สมองได้รับการกระทบกระเทือนต้องได้รับการผ่าตัด

ผลการตรวจสอบพบว่า ทักษะทางภาษาถูกควบคุมโดยสมองซีกซ้ายสูงถึง 70-95% ขณะที่อีก 5-30% ถูกควบคุมโดยสมองซีกขวา (หรืออาจจะทั้งสองซีก โดยมี corpus callosum เป็นตัวเชื่อม)

ภาพ Corpus Callosum จาก multiple sclerosis

แต่ใครจะไปรู้ว่ามือที่เราถนัด จะซ้ายจะขวา มีความเชื่อมโยงกับสมองทั้งสองซีกด้วย

นายแพทย์ศัลยกรรมด้านระบบประสาท (neurosurgeon) ชาวฝรั่งเศสชื่อ พอล โบรคา (Paul Broca) คนเดียวกับเจ้าของชื่อส่วนของสมองซึกซ้ายที่มีบทบาทสด้านการผลิตภาษา เสนอว่า “ส่วนของสมองที่ควบคุมความสามารถทางภาษาเชื่อมโยงในทางตรงกันข้ามกับมือข้างที่เราถนัด” สมองทางภาษาของคนถนัดมือขวาอยู่ด้านซ้าย ของคนถนัดมือซ้ายอยู่ด้านขวา แต่ทั้งนี้ในงานวิจัยช่วงหลังๆ พบว่าสมองทางภาษาของคนถนัดมือซ้ายอาจอยู่ด้านขวาหรือด้านซ้ายก็ได้

คนถนัดซ้ายแล้วจริงๆ มีสมองที่ลึกลับกว่าคนถนัดขวา และหากเป็นกรณีที่สมองทั้งสองควบคุมทักษะทางภาษาแล้วละก็อาจหมายความว่า เขาคนนั้นมีข้อได้เปรียบเชิงภาษามากมาย

การควบคุมการทำงานของสมองและมือข้างที่ถนัดยังมีผลต่ออารมณ์และการควบคุมการใช้อารมณ์ของสมอง ควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายด้วย เช่น หากความคิดของเราถูกควบคุมด้วยสมองซีกซ้าย เราจะใช้มือขวาถือโทรศัพท์และคุยโทรศัพท์ด้วยหูขวา และหากความคิดของเราถูกควบคุมด้วยสมองซีกขวา เราจะใช้มือซ้ายถือโทรศัพท์และคุยโทรศัพท์ด้วยหูซ้าย

คลิกที่นี่สำหรับบทความอื่นๆ เกี่ยวกับ สมอง ภาษา และความคิด

—

fMRI: Emma and her brain 🙂

A photo posted by Kaimook Malany (@wanderful_minds) on Feb 9, 2016 at 3:00am PST

วันก่อนฉันไปสแกนสมองของเพื่อนมา ตรงตามนั้นด้วย เพื่อนฉันชื่อเอมม่า เป็นชาวเนเธอร์แลนด์ เอมม่าถนัดมือขวา และยกหูโทรศัพท์ด้านขวา จากข้อมูลนี้ควรสรุปได้ว่าสมองซีกซ้ายของเอมม่าควบคุมภาษาและความคิด จริงไหม?

ผลการตรวจสมอง (ใช้วิธี Functional Magnetic Resonance Imaging (fMRI)) ตรวจสอบการไหลเวียนของเลือด พบว่า “สมองซีกซ้ายของเธอมีบทบาทด้านภาษาและความคิด” จริงๆ ด้วยค่ะ

ไปตรวจครั้งนี้เลยได้รู้ทีเดียวเลยว่าสุขภาพสมองของเพื่อนเอมม่าคนนี้สมบูรณ์ดีมาก ไม่เป็นมะเร็ง ไม่มีเนื้องอก หายห่วง 🙂